مقدمه
گیج‌ها (Gauges) ابزارهایی هستند که برای اندازه‌گیری پارامترهای مختلف مانند فشار، دما، جریان، سطح، و سایر کمیت‌های فیزیکی در سیستم‌های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. دقت، پایداری، و قابلیت اطمینان این ابزارها نقش کلیدی در ایمنی، کنترل فرآیند و بهره‌وری سیستم‌های صنعتی دارد. صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، فولاد، نیروگاه‌ها و… به‌شدت به این ابزارهای دقیق متکی هستند.
تعریف گیج
گیج به ابزار اندازه‌گیری گفته می‌شود که معمولاً به‌صورت آنالوگ یا دیجیتال، مقادیر یک پارامتر خاص را نشان می‌دهد. هدف از استفاده گیج‌ها، پایش لحظه‌ای وضعیت سیستم و فراهم‌سازی اطلاعات لازم برای اپراتورها یا سیستم‌های کنترل خودکار است.
دسته‌بندی کلی گیج‌ها
- بر اساس نوع پارامتر قابل اندازه‌گیری:
– گیج فشار (Pressure Gauge)
– گیج دما (Temperature Gauge)
– گیج جریان (Flow Gauge)
– گیج سطح (Level Gauge)
– گیج خلا (Vacuum Gauge)
– گیج ترکیبی (Multi-parameter Gauge) - بر اساس نوع نمایش:
– آنالوگ
– دیجیتال - بر اساس کاربرد در صنعت:
– گیج‌های عمومی (برای شرایط عادی)
– گیج‌های صنعتی سنگین (Heavy Duty)
– گیج‌های ایمن (Safety Gauge)
– گیج‌های دقیق (Precision Gauge)
انواع گیج‌ها و توضیح مختصر هر کدام
- گیج فشار: اندازه‌گیری فشار سیالات. در انواع بوردون تیوب، دیافراگمی، کپسولی، دیجیتال.
- گیج دما: اندازه‌گیری دمای سیالات. در انواع بی‌متالیک، گازی، پرشده با مایع، دیجیتال.
- گیج سطح: اندازه‌گیری سطح مایعات. در انواع مغناطیسی، شیشه‌ای، شناور، التراسونیک.
- گیج جریان: اندازه‌گیری دبی سیال. در انواع ورتکس، توربینی، الکترومغناطیسی، مس فلومتر.
- گیج خلا: اندازه‌گیری فشارهای منفی انواع: مک‌لود، پیرانی، ترموکوپل، مانومتر.
ویژگی‌ها و مشخصات فنی گیج‌ها
محدوده اندازه‌گیری، دقت، قطر صفحه نمایش، نوع اتصال، ماده بدنه، درجه حفاظت، دمای کاری.
برندهای معروف گیج‌ها
- WIKA: آلمان
- Ashcroft: آمریکا
- Dwyer: آمریکا
- Yokogawa: ژاپن
- Baumer: سوئیس
- NUOVA FIMA: ایتالیا
کاربرد گیج‌ها در صنایع مختلف
نفت و گاز: فشار و دمای خطوط.
پتروشیمی: کنترل راکتورها.
فولاد: فشار و دمای کوره.
نیروگاه: سطح و فشار بویلر.
داروسازی و غذایی: گیج‌های بهداشتی.
جمع‌بندی
گیج‌ها ابزارهای کلیدی در هر صنعت محسوب می‌شوند و نقش مهمی در بهینه‌سازی عملکرد، ایمنی و دیجیتال‌سازی آینده دارند.